Artikelen - Indische Schrijfschool

Schrijftip: bang voor kritiek? (video)

Dit is een gevoelig onderwerp want u en ik vinden alletwee, kritiek daar moet je tegen kunnen. Maar kritiek kan ook hard aankomen, dat weten u en ik ook. En die wetenschap kan bang maken. Dat u denkt: waar begin ik aan, moet dat wel, misschien is het beter dat ik het familieverhaal helemaal niet opschrijf.

Een mens moet zich niet laten leiden door angst. Verlangen is een betere gids. Alleen, hoe dan om te gaan met angst voor kritiek?

Ervaring

Bij mijn eerste boek was ik nergens op bedacht. Ik was blij dat het er was en dacht dat iedereen dat zou zijn. Maar al op de boekpresentatie maakte iemand een opmerking, en innerlijk kromp ik in elkaar. Juist iemand die altijd zo aardig was. Dus bij het boek erna voelde ik me onzeker. Later dacht ik, dat went wel. Maar nee, bij elk boek waar ik aan begon voelde ik van binnen dat bangige weer. Dus ik begon te zoeken naar oplossingen. Schrijven is ook omgaan met mezelf.

Video

In deze video:

hoe kritiek kan aankomen, we blijven allemaal mens met gev0el
waarom u het beste een Tefal-pannetje kunt worden
wat helpt om rustiger te zijn en blijven

Heeft u een vraag, maak dan een afspraak voor telefonisch overleg via mijn digitale kalender: klik hier en kijk hoe dat gaat. (opent in een nieuw venster)

Wanneer er een nieuw artikel verschijnt, mail ik een berichtje aan degenen die zich hebben ingeschreven. Dan hoeft u niet te zoeken. Inschrijven kan door op het plaatje te klikken. Dan krijgt u meteen een ebook cadeau: Hoe begin ik? 5 gouden tips waarmee het altijd lukt

Zien we elkaar op de Tong Tong Fair?

Straks weer Tong Tong Fair en u vergaat vast net als ik van de nieuwsgierigheid. Want elk jaar is het weer anders dan de vorige keer en toch is het vertrouwd dat je voelt: ja, hier wil ik zijn en hier blijf ik nog wel even.

Op de grote foto bovenaan: links Bol Kerrebijn en naast hem zit ondergetekende. Wat een man. Oud-KNIL, een goede verteller en een Indische jongen van 90plus. Het is alweer een jaar geleden, wat gaat dat snel. En voordat u het niet durft te vragen: Bol is nog steeds onder ons en fietst ons er allemaal uit op zijn racefiets.
Mij in ieder geval wel.

Dit jaar kijk ik weer uit naar de Tong Tong Fair en als het even kan, hoop ik u te ontmoeten. Daarom geef ik nu mijn lijstje van wanneer ik er ben en waarom.

Het Indisch Dozijn: 12 boeken uit vooroorlogs Indië
18.45 ‘Het Indisch Dozijn; 12 boeken uit vooroorlogs Indië’
De gemakkelijkste manier om het oude Indië te leren kennen is lezen. Heerlijk hangen en lezen. Maar wat? Ik geef u 12 boeken die elk een eigen licht werpen op de tijd van toen, van damesroman naar soldatenboek, en alle genres ertussen. Over liefde en liefdesverdriet, over het dagelijks leven, over de ontluikend Indische emancipatie en over gezondheid en ziekte, over rijk en arm, en nog veel meer. Wanneer u het Indisch Dozijn heeft gelezen, begrijpt ook u meer van de oude tijd en van het leven van Indische mensen in Indië.
Handig: na de lezing krijgt u een A4 met titels.
Erna signeer ik in de stand van Tong Tong Fair.

Eerste Generatie Show
Vrijdag 1 september 1330 uur: Maurits Baal (100)
Maurits Baal is een Indische jongen van 100 jaar oud. Hij woont in Bronbeek, als veteraan. Aan ons vertelt hij over zijn tijd in het tehuis in Soekaboemi, zijn tijd bij het KNIL en over Indisch zijn, wat dat voor hem betekende. Hoe was dat, Indisch zijn in Indië en hoe in Nederland? En die honderdste verjaardag, hoe gaat zoiets?

Erna: om 1500 uur spreekuur, ik vermoed in de de stand van Tong Tong Fair. Dus heeft u een vraag over uw verhaal, wilt u me iets laten zien, of denkt u even hallo zeggen kan dat: wees welkom. Ik zit er en kijk naar u uit.

Eerste Generatie Show
Maandag 4 september 1630 uur: Evert Mutter (1938)
Evert Mutter is een man met meningen die ergens over gáán: de verandering in het kijken naar het koloniale verleden, waarom mensen zich een Indische afkomst toeëigenen en het belang van het blijven vertellen over wat Indië was. Zijn geboorteland, waar zijn eerste herinneringen liggen, die hij altijd met zich meedraagt.

Eerste Generatie Show
Zaterdag 9 september 1300 uur: Patricia Tjiook-Liem (1939)
Recent publiceerde ze Chinezen uit Indonesië: De geschiedenis van een minderheid. Ze is voorzitster van het Chinese Indonesian Heritage Center en ze werkt onder andere aan een persoonlijke familiekroniek. “Ik wil onze geschiedenis dicht bij de mensen brengen,” zegt ze. Waarom is dat nodig, en hoe was en is dat: een Chinese afkomst in Indië, Indonesië en Nederland?

Lezing
Generaal G.C.E. van Daalen en het KNIL
Frits van Daalen (1863-1930) was een Indische jongen en gezien dat feit bereikte hij opmerkelijk hoge posities. Hij was gouverneur van Atjeh en later commandant van het KNIL. Vilan van de Loo werkt aan zijn biografie De Atjeh-generaal die begin 2024 verschijnt. Ze licht een tipje van de sluier op. Wie was deze Van Daalen, wat was zijn invloed op het KNIL en hoe kan het dat hij zo omstreden is geraakt?
Als altijd: een lezing met prachtige historische beelden.
Erna: signeren in de stand van de Tong Tong Fair.

Waar die stand dan is? Ja, dat ontdekken u en ik als we er zijn. Ik loop op de eerste dag altijd te zoeken en op de laatste dag weet ik de weg.

Praat met mij

Als u over familie in de oude Indische tijd schrijft, dan hoort daar ook kennis van de historie bij. Zo wordt uw verhaal beter en interessanter om te lezen. Werkt u aan een levensverhaal? Praat met mij:

voor vrijblijvend advies over historische bronnen, zodat u meer informatie vindt
over de opzet van uw project, zodat u het meteen goed aanpakt, dat scheelt enorm veel tijd en hoofdpijn
maak een afspraak voor telefonisch overleg via mijn digitale kalender: klik hier en kijk hoe dat gaat.

Wanneer er een nieuw artikel verschijnt, mail ik een berichtje aan degenen die zich hebben ingeschreven. Dan hoeft u niet te zoeken. Inschrijven kan door op het plaatje te klikken. Dan krijgt u meteen een ebook cadeau: Hoe begin ik? 5 gouden tips waarmee het altijd lukt

Schrijftip: hoe kan ik leuker schrijven? (video)

U kijkt naar uw tekst en het gevoel komt meteen binnen: dit is niet leuk om te lezen. De feiten staan er, de jaartallen zijn in orde, maar het lijkt eerder een rapport of een opstel dan een verhaal dat leuk is om te lezen.

Leuk, moet dat? Ja, een beetje wel. Plezier hebben in schrijven is belangrijk, dat houdt u gaande. En plezier in het lezen is ook belangrijk, want of u nu schrijft voor heel Nederland of voor de familie, u wil niet dat uw werk ongelezen blijft. In de video vindt u tips om dat plezier terug te vinden.

Oefenen

Wat ik ook schrijf, of het een column is of een biografie, de opdracht aan mezelf is het plezier te vinden en vast te houden. Soms vergeet ik het. Dan zie ik het meteen. Wat ik schrijf, is dan saaier. Er hoeft niet meteen humor in of flauwe grappen, dat bedoel ik niet. Wel dat een tekst gericht moet zijn op lezers, en die mogen er best genoegen aan beleven, net als u wanneer u schrijft.

Video

In deze video:

waarom u uw werk in stukjes moet hakken
wat krrr krrr krrr met uw tekst kan doen
wat u krijgt als u blijft oefenen

Zet de stap
Heeft u dat ook? En zit er wel een verhaal in uw pen? Praat met mij. Maak een afspraak via mijn digitale kalender: klik hier en kijk hoe dat gaat. (opent in een nieuw venster)

Wanneer er een nieuw artikel verschijnt, mail ik een berichtje aan degenen die zich hebben ingeschreven. Dan hoeft u niet te zoeken. Inschrijven kan door op het plaatje te klikken. Dan krijgt u meteen een ebook cadeau: Hoe begin ik? 5 gouden tips waarmee het altijd lukt

Comité NASSI: Nationale Actie Steunt Spijtoptanten in Indonesië

NASSI was een noodzaak voor de spijtoptanten. Het is 1960, in het voormalige Indië zijn voormalige landgenoten in de problemen. Ze willen naar Nederland.

Wie waren dat?

degenen die hadden gekozen voor de Indonesische nationaliteit en spijt van die keuze hadden, vooral omdat ze behandeld werden als een tweederangs burger, en dat na alle beloften over welkom zijn
ouders van jonge meisjes, die zagen dat hun dochters onveilig waren (ik heb de brieven gelezen)
genoeg mensen die destijds geen administratie genoeg hadden want de Nederlande overheid vroeg nogal wat, en na een oorlog had niet iedereen de juiste papieren in een kastje liggen
degenen die toen minderjarig waren, dus zelf geen besluit hadden mogen nemen, en nu meerderjarig waren en voor Nederland kozen

Er waren anderen, die bleven. Graag en met genoegen.
Achterblijvers, vertrekkers.
De achterblijvers stuurden brieven naar de familie in Nederland: help ons.
Degenen die het was gelukt naar Nederland te komen, vertelden verhalen over angst, ellende en armoede.

Wat is wat

Voor de duidelijkheid:
Nederlands = nationaliteit
Indisch = etniciteit, afkomst

In 1959 kwamen er meer dan 13.000 visumaanvragen voor de komst naar Nederland, slechts 2.000 kregen een ja. De rest moest maar zien. De omstandigheden waarin ze leefden werden zwaarder.
Zelfs in de Tweede Kamer werden vragen gesteld hierover.

Ik kwam deze ellendige toestanden tegen toen ik aan mijn boek over HALIN werkte: Hulp Aan Landgenoten In Indië/Indonesië. Hartverscheurende brieven van overzee las ik. Een grote schreeuw om hulp.

Comité NASSI

In een Moesson uit 2016 vond ik informatie van de historische ellende:

1951 radiotoespraak van Hoge Commissaris A.Th. Lamping; hij roept Indo’s op te kiezen voor de Indonesische nationaliteit
1957 Zwarte Sinterklaas: maatregelen tegen Nederlanders, uiteindelijk moeten alle Nederlanders het land verlaten; nationaliseringen van Nederlandse bedrijven
1958 Cees Stolk draagt zijn boekhandel en Drukkerij G. Kolff & Co over en neemt in Neederland contact op met Tjalie Robinson over de situatie van spijtoptanten
1960 grote bijeenkomst in de Haagse Dierentuin en oprichting van Comité NASSI

Toen was het Comité NASSI er dus. NASSI: Nationale Actie Steunt Spijtoptanten in Indonesië.
Een grote naam, dat ‘nationaal’, het hoorde bij de grote plannen. Druk zetten, Nederland activeren, de Indische gemeenschap hier laten meedoen.
In het Comité zat onder andere journalist Tjalie Robinson. Ik las in Tong Tong (‘Het enige Indische blad in Nederland – trouw – branie -ondernemend’) van 15 juni 1960 wat hij vond. Tjalie schrijft sprankelend Nederlands, een feest om te lezen. En messcherp:

Het is merkwaardig, maar vooral verontrustend, dat de zaak van de ‘spijtoptanten’ zich van maand tot maand in een traag tempo kan voortslepen, omdat a. de regering niet van zins of bij machte is krachtiger op te treden, b. het Nederlandse volk (en vooral het gerepatrieerde deel) niet tot groter verontwaardiging en dus groter activiteit te brengen is.
Tien jaar geleden werd – mede met het argument dat Nederland zoveel mensen niet bergen kon – door de Regering sterke pressie uitgeoefend op tienduizenden Nederlanders in Indonesie om het warga-negara-schap te aanvaarden. […]
Waarde lezers, met geloven alleen, dat ons bestaan in Holland verzekerd is, komen we er niet. We zullen er voordurend strijdvaardig voor moeten zijn. En als wij geen strijdvaardigheid kunnen opbrengen, zelfs ‘maar’ voor een zaak als die van de spijtoptanten, dan is het met onze toekomst slecht gesteld. […]
Stuur adhesiebetuigingen. Organiseer plaatselijke acties. Ajo, bangoen! Tong-tong! Tongtong! Tong-tong!

Spijtoptanten

halin Het ging om duizenden en duizenden spijtoptanten.
Tot ze hier waren, was er steun nodig. Geld, om pakketten te sturen. Bij Tong Tong stond de beroemde Bruine Bus, waarin muntjes en meer welkom waren.
Het Comité NASSI gaf niet gauw op. Er kwamen acties, medewerking aan televisieprogramma’s en veel, heel veel publiciteit in Tong Tong.
HALIN en het Comité richtten het Visumadviesbureau op, dat later het NASSI-adviesbureau werd. Ook hier: praktische steun. En ook netwerken en druk zetten in de wandelgangen. Alles moest indirect en voorzichtig, gezien de delicate verhouding tussen Nederland en Indonesië.

Het is onvoorstelbaar wat een werk het geweest moet zijn. En ook wat een moed er was om het tegen de regering op te durven nemen. Te blijven hameren op verruiming van de spijtoptanten-regelingen, in woorden, in affiches, in beelden.
En het hielp.
Golf na golf ‘repatriëringen’ bereikte Nederland, wat een vreemd woord is: velen hadden hun geboorteland moeten verlaten, en zagen Nederland voor het eerst. Pas eind jaren 1960 werd de regeling die verruimd was, weer gesloten.

Ja, er kwamen verruimingen, maar nooit voldoende. Nog altijd leven er mensen daar, die eigenlijk liever hier hadden willen zijn. Ik heb ze in Indonesië ontmoet, hun hand geschud, naar hun leven gevraagd. Een deel van de gesprekken kwam in mijn boek over HALIN.

De geschiedenis is nooit af. Hoe werkt dat door in een familie, als een vader of moeder als spijtoptant het geboorteland moet verlaten? Het moet een koffer vol emotie zijn: wrok, om het dankbaar moeten zijn, verdriet om het verlies van wat eens het eigen land was, en ook wat Tjalie zo goed zei: nooit vanzelfsprekend voelen hier in Nederland te horen.

Praat met mij
Als u over familie in de oude Indische tijd schrijft, dan hoort daar ook kennis van de historie bij. Zo wordt uw verhaal beter en interessanter om te lezen. Werkt u aan een levensverhaal? Praat met mij:

voor vrijblijvend advies over historische bronnen, zodat u meer informatie vindt
over de opzet van uw project, zodat u het meteen goed aanpakt, dat scheelt enorm veel tijd en hoofdpijn
maak een afspraak voor telefonisch overleg via mijn digitale kalender: klik hier en kijk hoe dat gaat.

Wanneer er een nieuw artikel verschijnt, mail ik een berichtje aan degenen die zich hebben ingeschreven. Dan hoeft u niet te zoeken. Inschrijven kan door op het plaatje te klikken. Dan krijgt u meteen een ebook cadeau: Hoe begin ik? 5 gouden tips waarmee het altijd lukt

Schrijftip: hoe kom ik aan structuur? (video)

Aan een verhaal werken kan overweldigend zijn. Al die informatie, die jaartallen, die namen, die… het is veel en toch wilt u niet schrappen. De oplossing is: structuur. Daarmee wordt uw verhaal overzichtelijk, voor uzelf en voor uw lezers. Het maakt niet uit of u werkt aan een verhaal over uw eigen leven of dat van de familie: zonder structuur heeft u een emmer vol feiten waar niemand iets mee kan. Uw verhaal is meer waard.

Oplossing

Wanneer ik aan een nieuw boek begin, neem ik een schoon vel papier en een pen, en dan ga ik een structuur bedenken. Dat wil zeggen, ik probeer of ik hoofdstukken kan opstellen. Tien stuks. Soms heb ik er 17 ( te veel), soms 3 (te weinig), maar wat ik dan wel heb is een begin. En daarmee kan ik verder. Dat is structuur ook: een hulp voor degene die wil schrijven. Het biedt duidelijkheid en richting en daar heb ik houvast aan.

Video

In deze video:

waarom structuur belangrijk is
het belang van hoofdstukken maken
het doel: duidelijkheid bieden

Zet de stap
Heeft u dat ook? En zit er wel een verhaal in uw pen? Praat met mij. Maak een afspraak via mijn digitale kalender: klik hier en kijk hoe dat gaat. (opent in een nieuw venster)

Wanneer er een nieuw artikel verschijnt, mail ik een berichtje aan degenen die zich hebben ingeschreven. Dan hoeft u niet te zoeken. Inschrijven kan door op het plaatje te klikken. Dan krijgt u meteen een ebook cadeau: Hoe begin ik? 5 gouden tips waarmee het altijd lukt

Wat er 15 augustus in Indië gebeurde

15 augustus 1945 is een beladen datum. Je hoort het en van binnen deins je meteen terug. Want ja, die dag capituleerde Japan en toen begon een nieuwe oorlog.

Voor mij is het een dag waar ik niet goed weg mee weet. Enerzijds denk ik: eindelijk, die capitulatie. Anderzijds weet ik iets over de zwaarte van de jaren die erna kwamen, vol geweld en oorlog, die verschrikkelijke Bersiap. Dan de golven waarin Indische Nederlanders naar Nederland gaan. Je geboorteland verlaten, weten nooit-meer, en dan hier moeten zijn.

Anders

Het is een dag die een soort schakel is. Tussen de oude Indische tijd, de ellende-tijd en de nieuwe tijd.
Zo anders dan in Nederland. Hier zijn foto’s gemaakt van blije mensen op straat, Nederlandse vlaggen weer uit, het oogt als een groot feest. Tot je bedenkt wie er allemaal niet op staan, omdat ze zijn weggevoerd. Toch zijn er die foto’s, ze bepalen het beeld van de bevrijding.
In Indië zijn er andere beelden, zo veel, ze passen niet eens in een enkel album.

Mensen in de Japanse kampen die iets hadden gehoord, die weg gingen, op zoek naar familie, ondanks alle gevaren.
Buitenkampers die niet wisten wat er nu zou komen, de Hollandse tijd was weg, de Jap ook, en dan nu wat?
Krijgsgevangenen. Sommigen hoorden het veel later.
De KNIl-militairen in Australië; er waren officieren die meenden dat nu een offensief genoeg was om Indië weer onder Hollands bestuur te brengen.
Er waren ook kinderen van Japanse militairen, Indisch-Japans, wat zullen vooral de moeders angst hebben gehad.

Wihelmina

In de krant Het dagblad, uitgave van de Nederlandsche Dagbladpers te Batavia van november lees ik over de troonrede van Wilhelmina, per radio in Indie te beluisteren:

Met groote zorg volg ik de ontwikkeling van de gebeurtenissen op Java. In gespannen medeleven volg ik het lot van duizenden Nederlandsche mannen, vrouwen en kinderen, vaak beroofd van alles wat zij bezaten en voor een deel ook nog niet bevrijd.
Ik versta de gevoelens van bitterheid, die heerschen in de harten van hen aan wie dit groote onrecht is aangedaan en betreur diep het leed dat over de bevolking van Java is gekomen.
Getracht zal worden dit zoo zwaar beproefde land voor de toekomst te redden, de toekomst van het Gemeenebest, gebouwd op een vrijwillig aanvaarden van de Rijkseenheid.
Geen koloniale overheersching zal worden nagestreefd, doch slechts een eendrachtige samenwerking tusschen Indonesiërs en Nederlanders, op een harmonische ontwikkeling van Indië en de zorg voor de veiligheid en welvaart van Indië zal niet uit het oog worden verloren.

Woorden waaruit al het besef sprak dat het Indië heel anders zou zijn. En ook met besef dat zo velen zo veel kwijt waren. Toen moesten die andere oorlogsjaren nog beginnen.

Soerabaja

Even verderop in de krant lees ik een persoonlijk verslag uit de realiteit:

Een ex-burgergeinterneerde schrijft ons het volgende. Na twee jaar gevangen gezeten té hebben kwam ik 27 Augustus te Soerabaja aan, waar mijn familie woont.
De ook wel „defait’sten” genaamd, beweerden dat het nog wel veertien dagen zou duren voor de geallieerden zouden komen, wier komst intusschcn met spanning verbeid werd.
In September werd alvast een begin gemaakt met het opruimen van het „oorlogskleed” van de krokodillenstad. Schuilkelders verdwenen, winkels kregen weer Engelsche en Nederlandsche opschriften, enz.
In het midden der maand landden geallieerde officieren met parachutes. Binnen 24 uur konden zij het eerste incident meemaken: het vlagincident waarbij mr. Ploegman, de bekende I.E.V.-er, gedood werd.
Inmiddels werd de houding der Indonesiërs steeds neer anti-Japans. Op 2 October had de eerste uitbarsting plaats en in den loop van den dag kregen de Indonesiërs met het Japansche militaire materiaal de macht in handen.
Dienzelfden middag arriveerden, in het heetst van de gevechten, de eerste en laatste vrouwentransporten uit Midden-Java. De dames werden onder bewaking van Indonesiërs baar voor haar bestemde huizen op Darmo en Goebeng gebracht.
De houding van Indonesiërs was in die dagen zeker niet stérk anti-Nederlandsch. Doch tegen 10 October begonnen de extremisten zich tegen ons te keeren.
Dagelijks werd de toestand dreigender.

Dat zegt iets over de chaos die er toen was. Heden, verleden en toekomst liepen door elkaar heen. Voor ons, van na die tijd, onvoorstelbaar. Ook daarom volg ik de Indië-herdenking. Willen begrijpen en weten: kan niet.
Ik lees levensverhalen over de tijd van toen, van degenen die het hebben meegemaakt, en elke keer weer ben ik verbijsterd. Dat zoiets kan. En hoe lang die andere oorlog na de capitulatie duurde. Om daarna nog mee te reizen naar Nederland, in de generatie die het had doorstaan, en hoe de oorlog verder reisde door de generaties heen.

Het is ingewikkeld, zeker weten. Maar het is wel Indië, het is deel van de nationale geschiedenis. U en ik zijn verplicht om te proberen dit te begrijpen.

Praat met mij

Als u over familie in de oude Indische tijd schrijft, dan hoort daar ook kennis van de historie bij. Zo wordt uw verhaal beter en interessanter om te lezen. Werkt u aan een levensverhaal? Praat met mij:

voor vrijblijvend advies over historische bronnen, zodat u meer informatie vindt
over de opzet van uw project, zodat u het meteen goed aanpakt, dat scheelt enorm veel tijd en hoofdpijn
maak een afspraak voor telefonisch overleg via mijn digitale kalender: klik hier en kijk hoe dat gaat. (0pent in een nieuw venster)

Wanneer er een nieuw artikel verschijnt, mail ik een berichtje aan degenen die zich hebben ingeschreven. Dan hoeft u niet te zoeken. Inschrijven kan door op het plaatje te klikken. Dan krijgt u meteen een ebook cadeau: Hoe begin ik? 5 gouden tips waarmee het altijd lukt

Schrijftip: wat als de familie “nee” zegt? (video)

Het kan van de ene op de andere dag gebeuren, meestal wanneer u zich net lekker voelt en uw verhaal goed op gang komt. Via via, of opeens aan de telefoon, hoort u dat de familie het helemaal niet leuk vindt dat u aan het schrijven bent gegaan. Want wat gaat u allemaal opschrijven? Gaat u de vuile was buiten hangen? Waarom moet iedereen dat weten?

Zo opeens-plotseling een “nee” horen is ontmoedigend. Het kan al het schrijfplezier doen verdwijnen. Want ja, waarom doet u het eigenlijk. Dat gevoel. Ik snap het, maar ik zeg ook: blijf er niet in hangen. Zoek een uitweg om de relaties met de familie te behouden en uw eigen stem te laten horen. Dat kan. In de video geef ik een manier.

Ervaring

Als biograaf heb ik heel wat keren in een spanningsveld gezeten. Dan zei de ene tak nazaten: “Als je met die andere tak praat, dan praten wij niet met jou.” En die andere tak zei dat ook over die ene tak. Dan zit je klem. Het overkomt ook andere biografen, eigenlijk kan het iedereen gebeuren die een levensverhaal schrijft. Ik wil maar zeggen, u bent de enige niet die dat overkomt, dus hou goede moed op een positieve afloop. De meesten van ons vinden ook een oplossing.

Video

In deze video:

kies voor de lange termijn in plaats van de confrontatie
het belang van de oudste dan wel de verstandigste in de familie
u kunt hoe dan ook blijven schrijven

Heeft u een vraag, wilt u eens nader overleggen, weet u niet hoe u moet beginnen, plan dan een gratis overleg-gesprek in via mijn ditgitale kalender. Klik hier en kijk hoe dat gaat. (opent in een nieuw venster)

Wanneer er een nieuw artikel verschijnt, mail ik een berichtje aan degenen die zich hebben ingeschreven. Dan hoeft u niet te zoeken. Inschrijven kan door op het plaatje te klikken. Dan krijgt u meteen een ebook cadeau: Hoe begin ik? 5 gouden tips waarmee het altijd lukt

Paatje Phefferkorn spreekt (1-3) met video

Paatje Phefferkorn is en blijft een legende. Ik denk aan hem, nu de Tong Tong Fair er straks weer is. Altijd, altijd was hij er ook. Ik keek naar hem uit, net als iedereen. En nu mis ik hem. Alles aan hem. Zijn demonstraties. Zijn humor. Zijn liefde voor vrouwen. Zijn bijbelkennis. Zijn trots Indisch te zijn, de Indo-vlag te dragen.

Filmopname

Ik heb dus filmopnames met hem. Uit 2017. Hoe kom ik daaraan? Nou, zelf gemaakt. Camera op statief neerzetten en hup, goed genoeg. En ook, ik had een interview met hem gehouden op de Tong Tong Fair en wat blijkt, ik was weer thuis, is de opname mislukt. Toen heb ik Paatje gevraagd of ik het over mocht doen en al snel zat ik in de bus naar Zeist, waar hij toen woonde. Daarna schreef ik drie artikelen. De eerste heb ik nu aangevuld, de andere twee zijn:

Deel 2 staat hier (of kopie en plak https://www.indischeschrijfschool.nl/paatje-nog-gewoon-24-jaar-2-3/ )

Deel 3 staat hier (of kopie en plak https://www.indischeschrijfschool.nl/paatje-vertelt-wij-indos-hebben-een-sublieme-geschiedenis-3-3/)

Verteller

Paatje Phefferkorn vertelde me over zijn leven. Dat hij elke dag pencak silat deed. El.ke.dag. Dan word je dus zo: tanig, sterk, veerkrachtig. Paatje schreef geen brieven, hij zat niet op het internet, maar hij was wel een verteller. Dat ik onze gesprekken filmde, vond hij best. Hij heeft wel ergere dingen meegemaakt en bovendien: er kwamen om de haverklap mensen bij hem. Ze filmen hem. Ze fotograferen hem. Ze vragen of hij op een school komt spreken. Indische jongeren die meer willen weten over hun afkomst, vertelt hij over Indië. Paatje: “Als ik over de Tong Tong Fair loop, willen ze allemaal met me op de foto.” Dat is waar.
Hij is enorm vitaal. Trainen en positief denken is de helft van het geheim.
Maar toch was er de leeftijd die hem soms parten speelde. Dat merkte ik in ons gesprek. Ik kon niet vragen: “Wanneer was dat precies?” Of: “In welke straat was dat?” Details waren er niet altijd meer. Onderwerpen waren soms ook te lastig.
Dus wat ik deed is dit: luisteren en kennis verzamelen. Ik volgde de lijn van zijn verhaal, blij met alles wat er nog wel was aan herinneringen. En toen kwamen er wat meer herinneringen. Zo kan het dus ook, een interview. Herinneren is iets anders dan de koelkast opendoen en de taugé eruithalen. Hopla, deur weer dicht. Klaar. Zo gaat het niet. Verwacht het niet van uzelf. Het gaat onvoorspelbaar.

Video

(tekst gaat verder onder de video)

In de video hierboven vertelt Paatje Phefferkorn onder meer:

waarom hij zoveel aandacht krijgt (en hij heeft een punt)
waarom de tantes van hem hielden (hoor hem ‘njo’ zeggen)
de lessen die hij als kind leerde

In de langere video hierboven vertelt Paatje Phefferkorn onder meer:

hoe hij pencak silat ontdekte
over mystiek, en beter voorzichtig zijn
de erkenning van zijn inzet

Ik hoop dat Paatje Phefferkorn anderen blijft inspireren om de verhalen door te geven. Alleen als de ouderen vertellen, kunnen de jongeren iets leren. Niet alle jongeren weten welke vragen ze kunnen stellen en dan denken de ouderen dat er geen interesse is. Iemand moet dus gewoon beginnen.

Praat met mij
Als u over familie in de Indische tijd schrijft, dan hoort daar ook kennis van de historie bij. Zo wordt uw verhaal beter en interessanter om te lezen. Werkt u aan een levensverhaal? Praat met mij:

voor vrijblijvend advies over historische bronnen, zodat u meer informatie vindt
over de opzet van uw project, zodat u het meteen goed aanpakt, dat scheelt enorm veel tijd en hoofdpijn
maak een afspraak voor telefonisch overleg via mijn digitale kalender: klik hier en kijk hoe dat gaat.

Wanneer er een nieuw artikel verschijnt, mail ik een berichtje aan degenen die zich hebben ingeschreven. Dan hoeft u niet te zoeken. Inschrijven kan door op het plaatje te klikken. Dan krijgt u meteen een ebook cadeau: Hoe begin ik? 5 gouden tips waarmee het altijd lukt

Schrijftip: moet ik alles uitleggen? (video)

We weten nooit wat een ander weet. Of niet weet. U kunt denken: iedereen weet toch dat het anders was op Java dan op Sumatra. En dan hoort u weer wat dat geheel Indië op dezelfde hoop veegt. Of alles daar de hele tijd hetzelfde was.
Wanneer u gaat schrijven, gaat u dus ook uitleggen. Niet alles. Wel veel. Dat is een proces, hoor, om dat te begrenzen. Ik ervaar het zelf weer, nu ik aan de biografie van Van Daalen werk. Dan moet ik bepalen: wat van Atjeh leg ik uit, en wat niet.
Maar ik heb een methode.
Die deel ik met u in de video.

Video

In deze video:

het belang van historische kennis
hoe u precies genoeg uitlegt
het neefje van 15

Praat met mij
Heeft u een vraag, wilt u eens overleggen, maak dan een afspraak voor telefonisch overleg via mijn digitale kalender: klik hier en kijk hoe dat gaat. (opent in een nieuw venster)

Wanneer er een nieuw artikel verschijnt, mail ik een berichtje aan degenen die zich hebben ingeschreven. Dan hoeft u niet te zoeken. Inschrijven kan door op het plaatje te klikken. Dan krijgt u meteen een ebook cadeau: Hoe begin ik? 5 gouden tips waarmee het altijd lukt

Zij waren zeebaboes (video)

Het was een beroep: zeebaboe. Er waren vrouwen die op schepen hun dienstreizen maakten. Ze voeren tussen Indië en Nederland, en dan weer terug, ingehuurd op om de kinderen te letten. Jonge vrouwen en oudere vrouwen. Sommige zeebaboes verdienden uitstekend.

Er zijn nog mensen die destijds onder de hoede van een zeebaboe hebben gereisd. Enkelen weten dat nog heel goed: “Ik was bang voor Minah,” vertelde een grote stoere man me eens. Een ex-onderwijzeres vertelde me dat de zeebaboes veel samen waren, in haar jonge ogen van toen waren het oudere vrouwen. De onderwijzeres is er niet meer, maar gelukkig mocht ik een film van ons gesprek maken. Anders waren haar herinneringen zomaar weg geweest.

Bediendenkantoor

Indische Courant, 1930

Je had destijds:

baboes die al in het gezin werkten en meereisden op de boot, tijdens het verlof in Holland bleven en dan (meestal) weer mee terug voeren
de zeebaboe als beroep, wat weer iets anders was dan kinderjuffrouw of gouvernante. Lager betaald, minder status.
bemiddelingskantoren voor zeebaboes, zoals bij de Nederlandse Vereeniging van Huisvrouwen, in Indië. Daar werden ook dossiers bijgehouden over de zeebaboes, die beoordelingen kregen. Er waren ook bediendenkantoren. Die verdienden natuurlijk bemiddelingsgeld.
zelfstandige zeebaboes die zelf adverteerden in de kranten. Dat zie je vooral in de jaren 1930 opkomen, dan heeft het beroep zich ontwikkeld. Er zijn dan zeebaboes die meerdere talen spreken, en ook min of meer advies kunnen geven, wat ideaal is voor een gezin dat voor de eerste keer naar Indië of Holland gaat. Deze advertenties veranderen van inhoud wanneer de oorlogsdreiging voelbaar is: dan bieden zeebaboes zich gratis aan, als ze maar terug kunnen naar huis, naar Indië.

Liefde

Veel mensen hebben herinneringen aan hun baboe. Uitgebreide herinneringen: hoe zij heette, waar zij vandaan kwam, wat ze zei en wat mocht en niet mocht. Dierbare herinneringen vol liefde, voor de vrouw die er altijd was. Maar dat was anders bij een zeebaboe. Zij was er tijdelijk, zolang de zeereis duurde. Wat betekent dat voor een kind?
Ik heb nu al drie, vier mensen gesproken over hun herinneringen aan hun zeebaboe. Dat zijn belangrijke verhalen over Indië, die ook bewaard moeten worden. Er is nog te weinig bekend over zeebaboes. Dus als u ook onder de hoede van een zeebaboe stond en dat nog weet, dan hoor ik het graag.

(tekst gaat verder onder de video, gemaakt tijdens de Tong Tong Fair)

Persinggahan

Was de zeebaboe in Nederland, dan had ze niet altijd een aansluitende reis terug. Tot ze weer kon aanvaren, verbleef ze in een pension of in het tehuis Persinggahan, in Den Haag/Scheveningen. Daar is ook die grote foto gemaakt, in 1940. Het tehuis heeft tientallen jaren bestaan, en onderdak geboden aan vooral zeebaboes. In mindere mate aan djongossen, terwijl ook zij toch ergens moesten blijven. De opheffing van het tehuis in 1948 was op bevel van de overheid. Het bestuur was furieus. En nu komt het merkwaardige: de dossiers van de zeebaboes zijn verdwenen. Mijn vermoeden is dat ze ergens op zolder staan, daar neergezet door een opstandig bestuur, en dat de bestuursnazaten niet weten wat er in de oude dozen zit. En ik weet niet op welke zolder ik zou kunnen kijken.

Maar ik blijf radicaal optimistisch. Op een dag vind ik die zolder en dan schrijf ik een boek over zeebaboes.

Praat met mij
Als er iemand van de familie als kind aan boord reisde tussen daar en hier, is een grote kans dat er ook een zeebaboe bij was. Wat betekende dat tijdens de reis? Met kennis van de geschiedenis wordt uw verhaal beter en interessanter om te lezen. Werkt u aan een levensverhaal? Praat met mij:

voor vrijblijvend advies over historische bronnen, zodat u meer informatie vindt
over de opzet van uw project, zodat u het meteen goed aanpakt, dat scheelt enorm veel tijd en hoofdpijn
maak een afspraak voor telefonisch overleg via mijn digitale kalender: klik hier en kijk hoe dat gaat.

Wanneer er een nieuw artikel verschijnt, mail ik een berichtje aan degenen die zich hebben ingeschreven. Dan hoeft u niet te zoeken. Inschrijven kan door op het plaatje te klikken. Dan krijgt u meteen een ebook cadeau: Hoe begin ik? 5 gouden tips waarmee het altijd lukt

Over de Indische Schrijfschool

Foto’s

Contact

Download het gratis e-book

Hoe begin ik? 5 gouden tips