ze noemen me baboe

“Mijn moeder vertelde vroeger verhalen over haar baboe,” zegt Sandra Beerends. “Dan dacht ik: waarom had ik geen baboe? Het was een soort sprookje: een vrouw die jou bijna als een ‘prinsesje’ behandelt. Ik wist niet dat dat bestond, dat zou ik ook wel
willen.’

Zo begon haar fascinatie. En nu is er een documentaire die door heel Nederland gaat.

Naar Indonesië

De premiere was op het Internationale  documentaire festival Idfa. Nu zijn er vertoningen (zie lijst onderaan) De film gaat naar Indonesië. Daar is ook belangstelling.  Er komt een groot artikel in het Indonesische maandblad Tempo.
“Ik wil ook het Indonesische perspectief op onze geschiedenis laten zien,” zegt Sandra.

“Ze noemen me baboe” – dat is de titel. Veelzeggend en meteen duidelijk voor wie er gevoel voor heeft. Sandra: “Ik heb gekozen  voor het perspectief van een Indonesisch meisje dat als baboe gaat werken, in de periode 1939-1949. Ze leeft in die tijd, dus daar  is ze deel van, en ze kijkt er met eigen ogen naar. Alles gebeurde over haar hoofd, ze had niet de macht of de mogelijkheid er
zelf iets aan te doen.

Jaren heeft Sandra Beerends aan de documentaire gewerkt. Ze reisde door Indonesië en sprak met vrouwen die  als baboe hadden gewerkt, met hun kinderen,kleinkinderen en met Nederlandse kinderen, die ooit in hun jeugd in Indonesië zijn
groot gebracht door Baboes. Gaandeweg besloot ze een fictieve laag in de documentaire te leggen. Maar de basis is echt,  waargebeurd. Eerst nog even dat andere, het persoonlijke. Sandra vertelt.

Tante Trui

“Veel mensen vertelden me over hun baboe. Ze was bij iedereen belangrijk geweest, soms een tweede of eerste moeder. Mijn moeder (Semarang, 1939) vertelde me over haar jeugd en daar kwam de baboe in voor. Zij was degene die er van ’s morgens
vroeg tot ’s avonds laat zat, die je verzorgde, mandiede, poederde met bedak om te zorgen dat je niet ging smetten. Van anderen
hoorde ik dat ook.

Sandra Beerends

Meestal werden ze baboe genoemd. Een woord dat de nazaten als scheldwoord ervaren. Of ze kregen een rare Nederlandse naam, zoals  baboe Marie.  Naast mijn moeder woonde Tante Trui, zij had tien kinderen en twee baboes. Zij zijn later meegegaan naar Scheveningen  waar ze in kleine huisjes woonden.

In eentje woonde de oudste baboe met een eigen dochter en de vijf oudste kinderen van Tante  Trui, en in het andere huisje de Tante Trui met Oom Jan, de andere baboe en de kinderen. Ik ben daar vaak geweest.”

Het zijn mooie verhalen die mensen vertellen, weet Sandra, maar het gekke is: ze houden opeens op. “Als ik vroeg, hoe is het met haar, de baboe, verder gegaan, dan wist haast niemand dat. Dus mijn nieuwsgierigheid daarna groeide. Ik weet dat er mensen naar  Indonesië terug gingen en hun baboe zochten, maar zonder naam begin je niet veel.”

Om de baboes terug te vinden, dook Sandra ook de  film-archieven in.

Familiefilms

In het Amsterdamse Eye liggen familiefilms uit Indië, gemaakt door degenen die aan Nederlandse familie wilden laten zien hoe ze
het hadden. Sandra heeft er honderden gezien want: ook baboes kwamen soms in beeld. Ze vertelt wat ze met al dat materiaal deed:
“Uit die verhalen heb ik één lijn gemaakt want ik wilde  één verhaal vertellen. Ik werk als dramaturg mee aan films en series en
voor mij is het emotionele verhaal belangrijk. De beelden waren zonder geluid. Ik heb er muziek voor laten componeren, een
sounddesign laten ontwerpen en er een voice over aan toegevoegd. Deze stem van de baboe is van de Indonesische actrice Denise
Aznam. De ondertiteling van het gesproken Maleis is in het Nederlands en Engels.”

Wilt u de film zien?
Vanaf 28 november:

LantarenVenster Rotterdam
Chassé Cinema Breda
Filmtheater Gigant Apeldoorn
Natlab Eindhoven
Louis Hartlooper Complex Utrecht
Filmhuis Den Haag
Filmhuis Dakota Den Haag
Verkadefabriek Den Bosch
Filmtheater De Keizer Deventer
CineBergen Bergen N-H
Slieker Film Leeuwarden
Focus Filmtheater Arnhem
Filmtheater Hilversum
Filmtheater Het Fraterhuis Zwolle
The Movies Dordrecht
Filmhuis Alkmaar
Groninger Forum (vanaf 30-11)
EYE Amsterdam (vanaf 1-12)
Het Ketelhuis Amsterdam (vanaf 1-12)
Rialto Amsterdam (vanaf 1-12)
De Balie Amsterdam (vanaf 2-12)
Filmschuur Haarlem (vanaf 1-12)
LUX Nijmegen (vanaf 1-12)
Filmtheater Lumière Maastricht (vanaf 1-12)
Cinema Gouda (vanaf 1-12)

Wanneer er een nieuw artikel verschijnt, mail ik een berichtje aan degenen die zich hebben ingeschreven. Dan hoeft u niet te zoeken. Inschrijven? klik hier en lees.  Dan krijgt u meteen een ebook cadeau: Drie tips om herinneringen door te geven