Yvonne keuls

Waarom kipassen de middag weer goed maakte

kipassen“We krijgen steeds meer tropische dagen,” hoor ik om me heen. Maar tropisch, dat is iets anders dan de Hollandse hitte.
Die is drukkend, benauwd.
In Soerabaja had ik nergens last van. Ik kon gewoon nadenken, wat moeilijker gaat op een dag met Hollandse hitte. Wat te doen op zo’n dag?

Ten eerste: kipassen

Wapperdewapper en dan weer zachtjes-zoetjes waaien, en ik herinnerde me hoe ik aan mijn kipas kwam.
Heel wat zomers geleden zat ik op de Tong Tong Fair te signeren naast Yvonne Keuls. Pal onder het tentdoek was het warmer dan de dertig graden buiten. Wind was er die dag niet.
Ik begon te klagen tegen Yvonne over zo-waharm en de hele dag al, en morgen vast weer, en of zij er ook zo’n last van had.
Nu is Yvonne een vrouw die overal tegen kan, die tegen alles bestand is, behalve onrecht en gezeur. Ze kéék even naar me.
Dat was genoeg.
“O,” zei ik, meteen tam.
Yvonne zweeg.
Schuin aan de overkant zag ik de uitweg: verkoop van kipassen. Slechts een enkele euro per stuk. Ik kocht er twee, ook voor Yvonne.
En zo kwamen we iets beter die middag door. De hitte was niet weg, maar wel te dragen. En inderdaad, zeuren helpt niet. Kipassen wel.

Ten tweede: dagdromen

Ik ga supervroeg opstaan, dan aan het werk en ’s middags ga ik dagdromen over alles wat ik nog wil doen in het leven. Dan lig ik voor de ventilator naast mijn grote huiskater Bert. Ik heb een notitieblokje zodat ik opkomende gedachten meteen kan noteren. Bert slaapt, de ventilator zoemt zachtjes.
Ik blijf rustig want ik weet: dit gaat ook voorbij.

De foto van de Japanse geisha’s is uit 1916, uit de tijd dat de Japanse cultuur nog een positief gevoel meebracht. Ik las in de Preanger-Bode iets over een benefiet-voorstelling van de MULO, vermoedelijk uit Bandoeng, waar ook leerlinges optraden als geisha’s. De krant schreef:

Als no. 3 stonden op ’t programma eenige tooneelen uit de „Geisha”. Bij ’t opgaan van ’t doek waanden we ons in een sprookjesland. Daar zaten en wandelden onder bloeiende takken en tusschen groene palmen een gezelschap Japansche schoonen in kleurrijke dracht, alles nog fantastischer gemaakt door lichteffecten. De meisjes waren door mevr. Ockhuysen heel netjes gekapt. Zeer elegant voerde een der geisha’s een dans met zang uit.

De avond was een succes: ruim 1800 gulden voor het goede doel.
Iets om over te dagdromen tijdens de middagrust. Die meisjes van toen, hoe zou het ze vergaan zijn? Dachten ze nog weleens terug aan hun optreden toen de oorlog kwam? Zou deze foto in albums van familie zijn, en waar dan, en waar zijn de albums van uw familie eigenlijk?

Ten derde: praktisch denken en doen

Het gaat er bij dagen van Hollandse hitte juist om wat we wèl kunnen doen. Wat is dat voor u, wat is dat voor mij? Lezen. Nadenken over wat te gaan schrijven. In de namiddag wandelen.
Als u volgende week maandag 18 of dinsdag 19 juli rond vijf uur – of zes uur  ’s morgens mij een goedemorgen-appje stuurt, dan stuur ik u een goedemorgen-appje terug. Dat lijkt me gezellig, samen zo heel vroeg wakker zijn. (06 82 445 019, dat is mijn nummer)

Met deze drie tips komt u hopelijk door de Hollandse hitte heen. Ik vat samen:
1 Kipassen
2 Dagdromen
3 Praktisch denken en doen

En als u na deze dagen denkt, wat gaat het leven toch snel, straks is de zomer voorbij en dan heb ik nog altijd het verhaal van mijn familie niet opgeschreven, laat het me dan weten. Ik help u er graag bij.

Kipas en tips om kalm en koel te blijven

kipas

“Warm, hè?” zei ik tegen Yvonne Keuls. We zaten naast elkaar te signeren op de Tong Tong Fair en de temperatuur steeg met de minuut. Yvonne keek eens naar mij. Zij is geen klager, maar een aanpakker.

Vijf minuten later stond ik in bij een kraampje, kocht rieten waaiers en bracht er eentje aan Yvonne. “Kipas, heerlijk”zei ze. We waaierden ons de middag door en zagen steeds meer mensen langs onze tafeltjes wandelen die ook op dat idee waren gekomen.
De prijzen van de rieten waaiers stegen, de verkoper was slim.
Op de dag erna kwam de verlossende regen.

Wijsheid uit Indië

En nu, met de tropische hitte in Holland, hebben we de wijsheid uit het oude Indië hard nodig. De hele tijd kipassen kan niet, ik heb werk te doen en u vast ook.

Wat zegt mevrouw Kloppenburg? Heel veel in haar handboek Het leven van de Europeesche vrouw in Indië (1913), dat ze speciaal schreef voor Hollandse vrouwen die in Indië kwamen. Ik neem wat tips uir die nog tot op de dag van vandaag nuttig zijn.

Matig met sambal
Wees met eten en drinken matig; gebruik weinig thee of koffie. Gebruik zoo min mogelijk alcohol of bier. Eet geen overdreven heete spijzen, maak geen misbruik van sambal enz. Eet geen pedis of sambal, als ge veel last van hoofdpijn hebt.
Gewen u langzaam te eten en het voedsel goed te kauwen; spoel na iederen maaltijd uw mond.

Zuinig met paracetamol en andere medicatie
Maak geen misbruik van asperine of hoofdpijnpoeders, ga liever bij u zelf na, wat de oorzaak der hoofdpijn zijn kan, b. v. constipatie, kouvatten, overspanning, onvoldoende werking van lever en nieren, zwakte, onvoldoend krachtig voedsel, verkeerde ligging, verzakking of ontsteking der baarmoeder of ontsteking der eierstokken, ontsteking aan nieren of verlies van eiwit.

Rein
Lijd een kalm leven; bedwing zooveel mogelijk uw hartstochten en leef in alle opzichten rein.
Maak u niet zonder noodzaak druk.

Naar de wc
Wees voorzichtig bij het gebruik maken van een vreemd privaat; kunt ge er niet op hurken, zoo neem papier mee om er den bril mede te beleggen. De leelijkste ziekten kan men er door krijgen, wanneer men gebruik maakt van een besmet privaat.

Parfum
Maak geen gebruik van parfums in welken vorm ook.

Langere termijn

Ruim een eeuw oud zijn deze adviezen en er zit veel waars is. Het gaat er dus om bij hitte het lichaam zo veel mogelijk te ontzien en op de wat langere termijn te denken. Dus niet bij trek in het een of ander je impulsen volgen. Wat vandaag aantrekt, speelt morgen op.
Het lijken me goede adviezen, ook tijdens de huidige hittegolf in Holland. Ik sta in ieder geval een uur eerder op, probeer me niet op te winden over de hitte en naar vreemde wc’s ging ik al liever niet. Wat ik vandaag ga doen? Lezen. Kipassen. Hopen dat er volgend jaar weer een Tong Tong Fair komt.

Heeft u nog goede tips van vroeger om deze hittetijd door te komen? Iets dat uw moeder of grootmoeder altijd zei dat moest?

 


Wanneer er een nieuw artikel verschijnt, mail ik een berichtje aan degenen die zich hebben ingeschreven. Dan hoeft u niet te zoeken. Inschrijven kan door op het plaatje te klikken.Dan krijgt u meteen een ebook cadeau: Drie tips om herinneringen door te geven.

kipas

Ga naar de bovenkant