kamerscherm

Europese en Indo-Europese vrouwen in sarong en kebaja, circa 1920 (KITLV/Creative Commons CC BY License)

“O, dat is al zo oud,” zei Tante Anneke, ietwat beverig wuivend naar het kamerscherm. “Mijn moeder heeft dat een keer laten maken bij een Chinees.”
“Het is prachtig,” zei ik vol bewondering.
Tante Anneke: “Jaja.” Zelf keek ze er al decennia naar. Dan is het nieuwe er wel af.

Ik was destijds bij Tante Anneke om te praten over het leven van haar moeder, de kruidengeneeskundige mevrouw Kloppenburg. Af en toe reisde ik naar de flat bij Arnhem, waar ik in het schemerlicht luisterde naar verhalen over Indië. Soms zag ik in dat halfduister opeens iets flonkeren, iets uit de oude tijd.

Kebaja-speldjes

Een ver achternichtje van mevrouw Kloppenburg liet me kebaja-speldjes zien, ook van vroeger. Ze opende haar hand en ik zag ze glanzen, de gouden sieraden, betoverend door de kostbaarheid van herinneringen, aanwezig in die kleine speldjes. Ik wist wie de kebaja had gedragen, dat was Lucy, het lievelingszusje van mevrouw Kloppenburg. Dat is het ontroerende van familiestukken: er zitten familieverhalen in.

Dat Tante Aneke nu in de hemel is, weet ik zeker. Maar waar het kamerscherm is, dat weet ik niet. De gouden speldjes zijn vast bij een ander achternichtje.
Hopelijk is niets in een museum terecht gekomen.
En dat had ik tot voor kort toegejuicht: dan blijft het mooie uit Indië voor altijd bewaard.
Dacht ik.

Roofkunst

Maar deze week is er het rapport gekomen van de commisie die vindt: museumstukken uit de koloniale tijd moeten terug naar het land van herkomst. Het is roofkunst, zo heet dat nu opeens.
Er zit iets in. Geroofde spullen moeten terug, maar dat geldt dan ook voor alle partijen. Dus ook voor degenen die in de Bersiap hebben gestolen en geroofd. Want het gaat niet zozeer over kunst, het gaat over eerlijkheid, herstellen van wat tijdens de koloniale tijd verkeerd is gegaan.

Familiestukken

Ik denk met bezorgdheid aan al de familiestukken, die in de loop der tijd heb mogen zien. Uit de koloniale tijd, inderdaad. Maar: dan kan het toch nog wel eerlijk gekocht en betaald zijn?
Over die stukken maak ik me dus zorgen.
Geef je het aan museum?
Nee, niet doen.

• De houten gesneden beeldjes van prauwen
• De eerbiedwaardige kris
• Het Djokja zilver
• De djattihouten kist
• Een set bikkels waar vroeger nog mee gespeeld is
• En al het andere, dat ook kunst is, zodra het in een museumvitrine staat of ligt.

Familiestukken moeten in de familie blijven, voor de zekerheid. Hou de stukken vast, hou ze veilig, en schrijf de verhalen ervan op.

Wanneer er een nieuw artikel verschijnt, mail ik een berichtje aan degenen die zich hebben ingeschreven. Dan hoeft u niet te zoeken. Inschrijven kan door op het plaatje te klikken. krijgt u meteen een ebook cadeau: Drie tips om herinneringen door te geven.