Hanif

Het is ‘s middags twee uur. Kom Hanif ben je klaar? ‘Even opa.., mam waar zijn mijn boeken?’ Hanif zit in de 1e klas SMP. En vertrouwt altijd op de hulp van Warni. Zijn lieve moeder.

Hanif met Warni

We lopen door het bos, achter ons huis. Er staan wat huizen in het bos. Nieuw gebouwde huizen met stenen muur. Maar ook nog gedek (gevlochten bamboe wand) huizen. Vaak wonen oma en opa in hun oudere gedek woning. Met een nieuw gebouwd huis met stenen muur, naast het gedek huis. Het nieuwe huis wordt door een van hun kinderen gebruikt. Meestal een dochter, die inmiddels ook een eigen gezin heeft. Dat is natuurlijk handig. Als dochter werkt, passen oma en opa op hun kleinkinderen. Maar het is ook vooral bedoeld dat een kind zijn/haar ouders kan verzorgen als zij oud zijn geworden. Zo gaat het altijd in de provincie met al haar desa’s. Het is natuurlijk lastiger voor de grote steden. Maar daar heb je al bejaardenwoningen. Maar toch gebeurt het nog vaak dat oudere mensen vanuit de stad het liefst naar hun geboortedorp, in de provincie, terugkeren. Waar meestal nog een kind of andere familie woont.

Hanif aan het woord en vraagt zoveel

Tijdens de wandeling, komt Hanif altijd met verhalen en vragen aanzetten. Verhalen en vragen over wat hem interesseert. Dank zij smartphone en internet heeft hij YouTube en instagram ontdekt. Hij heeft nu veel belangstelling over wereld geschiedenis. Ook belangstelling over de wereldoorlogen uit vorige eeuw. Hanif leest, ziet en luistert via youtube over, Hitler, Nazi’s, Stalin. Over Amerikaanse en Duitse generaals. Over U-duikboten van de Nazi’s. En over nog veel meer. Ik was best verrast toen hij daarover begon te praten. ‘Opa wat zijn ‘concentration camps?’ vraagt hij. Dáár kan ik op antwoorden en iets uitleggen. Maar over tanks en Amerikaanse vliegdekschepen, duikboten en gevechtsvliegtuigen, kan hij mij veel vertellen. Zoals over het snelle Duitse slagschip Bismarck, dat door de Engelsen achtervolgd werd. En dat het haar ondergang was geworden. Ik wist het niet! Hoewel ik vroeger wel iets erover heb gelezen. Hanif komt met vragen aan zetten over D-Day. Toen Duitsland door Amerika werd verslagen. Zulke vragen kan ik wel beantwoorden. Ik heb vroeger enkele Amerikaanse films gezien over de bevrijding van Europa. Herinner mij ook enkele bekende Amerikaanse generaals zoals Patton en generaal Eisenhouwer. Zo vertel ik wat aan Hanif. Hoe Amerika het bezette Europa heeft bevrijd.
Over D-day. Met hulp van Engeland, Canada en Rusland.

Hanif praat wat over de aanval op Pearl Harbour door Japan. Die oorlog van Amerika tegen Japan interesseert Hanif. Ik leg wat uit. Dat met die plotselinge en onverwachte aanval op Pearl Harbour onder de Amerikanen op Hawai veel slachtoffers vielen. Met ook een behoorlijk groot verlies aan oorlogsschepen. En dat toen Amerika direct oorlog verklaarde tegen Japan. En dat het voormalig Nederlands Indie toen ook erbij betrokken raakte. En dat toen Java en andere eilanden door Japan werd veroverd..

Geesten van Loano

Wij komen bij een plek aan in het bos, waar vroeger een Kraton heeft gestaan. Met muren eromheen.
En van die muren zijn een paar overgebleven. De geschiedenis over deze Kraton tijdperk gaat heel ver terug. Het was ver voor de VOC periode en van voormalig Nederlands Indie. In de loop van al die eeuwen is de plek waar deze Kraton heeft gestaan een bos geworden. De grond is particulier bezit van een familie uit Loano. Hanif en ik vragen om permisi om langs te mogen. Niet aan die familie. Maar aan geesten die daar op deze plek van het Loano bos wonen. Waarom doen wij dat?

De bevolking van Loano gelooft dat op deze plek waar die Kraton heeft gestaan, geesten wonen. Maar het is nu een bos en wordt omringd door wat oude muren. Veel delen van die muren zijn allang tot aan de grond verdwenen. Voor zover ik weet, is er nimmer iets aan onderhoud gepleegd aan die muren. Vanaf vroeger niet. Nooit iets aan onderhoud zoals met de Prambanan of Burubudur. Het is een mystieke plek geworden, waar geesten wonen. En je moet altijd permisi (toestemming) vragen als je er langs komt. “Het moet”, dat zeggen de mensen hier van Loano. Het is traditie. Hanif en ik, vragen dus ook altijd om permisi, als wij er langs komen. Want ik wil geen moeilijkheden hebben. Met de geesten van deze plek. “Je kunt ze beter te vriend houden,” denk ik. Boven ons bundelen zich donkere regenwolken samen.

Oude muur Kraton

Langs een muur van vroegere Kraton

“En opa, die atoombom van Amerika ? Hoe komt dat?” Ook daarover kan ik wat uitleggen. Amerika wou Japan tot overgave dwingen. Want Amerika had al heel veel millitairen verloren. Amerika heeft toen een nieuw soort bom ontwikkeld. De atoombom. Zo’n bom werd eerst op de stad Hiroshima geworpen. Maar Japan wou zich nog niet overgeven. En toen had Amerika, een paar dagen later, een tweede atoombom op de havenplaats Nagasaki geworpen. En pas daarna gaf Japan zich over aan Amerika. Japan is na deze oorlog door Amerika geholpen met de wederopbouw van het land. En sindsdien zijn Japan en Amerika goede vrienden van elkaar zijn geworden.

Clublied Feijenoord

Hanif laat mij liedjes horen. Het zijn allemaal liedjes op ‘marsdreun’ uit de Nazi-periode. Alles via youtube.  Ikzelf had die liedjes en filmpjes nog niet eerder gehoord of gezien. En tot mijn verrassing hoor ik plotseling het clublied Feijenoord. Want ik hoor de wijs of melodie van: “Hand in hand kameraden.” Maar dan in het Duits en met andere tekst. Het was één van die Duitse propaganda Nazi marsliedjes. Ik heb het nooit geweten. Dat Fijenoord een wijs van een Nazi propaganda lied, voor haar clublied heeft overgenomen.

De lagere school van Loano gebouwd door Nederland.
We komen op het schoolpleintje aan. “Dag opa,” een handkus en Hanif loopt de klas in. Ik blijf buiten wachten en ga op de stoep zitten. Aan de schoolmuur hangt een bordje. Met tekst: Dit schoolgebouw is op 24 november 1910 geopend. De tekst geschreven in het Indonesisch: RUMAH SEKOLAH DIBUKA MULAI 24 NOVEMBER 1910. Maar tot kort geleden hing daar nog het bordje met de Nederlandse tekst.
Het geeft mij een goed gevoel.

Schoolplein lagere School Loano

Dit schoolgebouw is op 24 november 1910 geopend
Ik wacht op Hanif.
Een zware regenbui barst los. Ik blijf onder mijn payung zitten. Het schoolplein voor mij zie ik in een grote waterplas veranderen. Het is een meer geworden. Het water stroomt langs mijn voeten. Ik blijf het wegstromende water nog even volgen. Mijn gedachten dwalen af.

Als Indonesië nooit een kolonie van Nederland zou zijn geweest.
Wat als het land nooit een Nederlandse kolonie zou zijn geweest? Hoe zou Indonesië er dan nu hebben uitgezien? Het antwoord is voor mij niet moeilijk. Ik zou geen twee Javaanse overgrootmoeders hebben gehad. Ik zou dan niet als een Indische Nederlander zijn geboren. Ik zou Par en Warni niet hebben gekend. Ik zou Hanif nooit hebben ontmoet. En ik zou nu ook niet op Hanif zitten te wachten. En hij zou nooit zulke vragen kunnen stellen: Opa waarom dit ? En waarom dat? Ik word er verdrietig van. Dus die vraag gaat de prullenmand in. En terug naar de realiteit van ons leven. Hier op onze aardbol.

Hoe denkt Indonesië nu over Nederland ?

Elk verleden of geschiedenis, van elk land, is een vaststaand feit. Het is geschiedenis. Het kan niet worden uitgepoetst. Ik vind dat Indonesie goed omgaat met haar geschiedenis en cultuur. Zelfs als het cultuur betreft, dat niet oorspronkelijk van het land zelf is. Cultuur geimporteerd. Door de eeuwen heen zijn er in Indonesie diverse culturen binnen gebracht. De Hindoe cultuur, Boeddhisme cultuur, Islam cultuur. En als allerlaatste de koloniale cultuur van het voormalig Nederlands Indie. Met ook het Christendom. Ook van die Nederlandse koloniale cultuur is er veel overgenomen.
En dan heb je die culturen van al die andere eilanden van Indonesie. Met elk eiland haar eigen cultuur en eigen taal. Haar eigen gebruiken en gewoontes. Indonesie een land dat bijzonder rijk is aan verschillende culturen. Met eeuwenoude geschiedenis. Indonesie is daar trots op.

En ja hoor. Wat betreft die cultuur van Nederland? Het hoort er ook bij. Cultuur van toen het nog “Nederlands Indie” heette. Indonesie doet daar beslist niet moeilijk over. Een paar keren per jaar gaat een groepje Indonesiers hier op Java, in alle grote plaatsen, als een koloniale Hollander op de fiets. En fietsen door de stad. In een wit tropenpak, met de tropenhoed op. En een beetje plagerig en altijd als humor bedoeld word ik weleens “Meneer Rudy” genoemd. Of zo’n klein stukje pisang, gebakken als kleine pannekoek, wordt door de Javaan “LEKKER” genoemd. Vooral langs scholen wordt het aan de jeugd verkocht. Als een een “lekker hapje” En zo zijn er zoveel Nederlandse woorden in de Indonesische taal. Vaak zijn de technische woorden zoals: onderdil, pelg, kopling of operasi. Ook woorden zoals: wortel, kol, seladri, ongkos, oper, ongkos of pensiun. Allemaal van een Nederlands woord afgeleid. En hoe denkt men over Nederland? Voor de televisie juicht heel Indonesië mee, als Nederland een WK wint. Of de Europa cup. Namen zoals Cruiijf, van Persie en nog veel andere bekende Nederlandse voetballers, behoren hier nog altijd tot bekende sporthelden. En er zullen weer oranje voetbalshirts met een rood wit blauw vlaggetje, worden gekocht, als Nederland ook weer hoog scoort met WK voetbal. En dan kun je weer van die leuke bekers kopen, met Rood Wit Blauw. Dus kom op Nederland ! Waar blijven jullie met voetballen? Doe er wat aan !!! Indonesië wacht op het Oranje elftal.

Beker met kat Krucil

Holland 2014 FIVA World Cup Brazil

De regen is opgehouden. Het water op het plein is weg gestroomd. “Hallo Opa.” Hanif staat weer buiten. Bijles wiskunde zit er weer op. Kom even een ijsje halen Nif. We lopen weer naar huis. Door het bos.
En Hanif komt weer met wat vragen en verhalen.
Duitse Heidebloem Erika en Javaanse Veldbloem Putri Malu
Hanif laat mij weer zo’n Duits Nazi marsliedje horen. Het heet Erika. Ik luister: “Auf der Heide blüht ein kleines Blümelein. Und das heißt… Erika” Ik vertaal voor Hanif “ Op de heide bloeit een bloemetje. Het bloemetje heet…. Erika.” Nou ja… hier in Indonesië vind je geen heidevelden. Ook denk ik, dat veldbloem Erika van Duitsland, hier op Java niet voorkomt. Maar niet alleen op Java maar door heel Indonesie, zijn er heel veel soorten aan veldbloemen. Ook die heel geschikt zijn voor je tuin. Ja hoor! Ik vertel nu over een bijzondere veldplantje “Kruidje roer mij niet.” Een heel leuk plantje om te zien. Met van die mooie paarse, harige, bloem bolletjes. En met kleine blaadjes. Net als van de asamboom (tamarinde). Op Java heet het: “Putri malu”. En betekent “Een verlegen meisje.” Maar… pas op. De Putri malu is echt niet met die aardige “Kleines Blümelein Erika” te vergelijken. Het lijkt allemaal wel mooi als je haar tegenkomt en je denkt: “Ha, wat een mooie bodembedekker voor mijn tuin! Lekker zacht voor je voeten. Veel mooier dan het saaie gras !! ” Dus je pakt haar vast om haar uit de grond te trekken. Maar dan! Je schreeuwt het uit: “Aduh..aduh … auw..auw!” Want Putri malu heeft heel venijnig in jouw hand en vingers geprikt! Met al haar venijnige stekeltjes. Je had dat niet gezien! En tegelijk sluit Putri malu onmiddelijk haar kleine blaadjes. En zo houdt zij haar dichtgevouwen blaadjes nog even gesloten. En in verbeelding, hoor je haar zachtjes fluisteren: “Net goed jij !! Jij hoeft mij niet aan te raken!” Pas na enige tijd, als de kust voor haar weer veilig is, dan gaan langzaam en heel voorzichtig haar blaadjes weer open. En even later lijkt zij weer op een leuk veldplantje. Putri Malu is beslist niet voor bodembedekker geschikt in de tuin!

Putri malu – Kruidje roer mij niet – Raak mij niet aan!

Putri malu – Kruidje roer mij niet – Raak mij niet aan!

Hanif en ik lopen verder. Wij vragen weer om permisi als wij langs de oude muur lopen van de Kraton. Af en toe roept Hanif, ‘Stop opa’. En slaat een muskiet dood, die op mijn been zat. Wij lopen verder. En het wordt al donker. En even later zijn we weer thuis.
Nawoord: Hanif (nu 15 jaar en inmiddels 3e klas SMP), heeft in zijn jonge leven, via YouTube en internet al zoveel gezien. Misschien al meer dan ik in mijn hele leven. Zijn ouders Par en Warni, zijn twee heel lieve mensen. Maar weten over dat soort van kwesties, zoals Hanif aansnijdt, vrijwel niets. Hanif heeft nog een heel leven voor zich. Op Java, in Indonesië. Een land rijk aan cultuur en tradities.

Een korte toelichting over onderwijs van Indonesie. Na het basisonderwijs volgt de SMP. Het is een 3 jarige middelbare school opleiding. Na SMP volgt de 3 jarige SMA. Het voortgezet middelbaar onderwijs. Met tot doel een algemene academische voor opleiding. Voor toelating tot een Universiteit, Technisische Hoge Scholen en diverse soorten Academies. En dan heb je de grote groep scholen voor het beroepsonderwijs. Waar de student een vak leert. Want Indonesie heeft veel vakmensen nodig.

Wanneer er een nieuw artikel verschijnt, mail ik een berichtje aan degenen die zich hebben ingeschreven. Dan hoeft u niet te zoeken. Inschrijven kan door op het plaatje te klikken.Dan krijgt u meteen een ebook cadeau: Drie tips om herinneringen door te geven.