Kent u misschien een knakenkind?
Foto H. Salzwedel, Soerabaja circa 1890 (KITLV media)
Of ik meer wist over knakenkinderen, mailde iemand mij. Nee, dacht ik verbaasd, wat zijn dat dan? Soms hoor je iets dat een begin van een groter verhaal is, en dat is zo met deze knakenkinderen.
Knaakkind
Dit was de vraag in de mail:
“Een vriend van mijn broer met Indonesisch uiterlijk vertelde plots dat zijn vader een knaakkind was. Een leuk woord. Daar moet meer achterzitten, dacht ik. Ik ben op zoek gegaan en daardoor meer geïnteresseerd in ons koloniale verleden. Ik vond wel wat over knaakkind, maar er zijn meer versies… wat weet u van een knaakkind?”
De vraag werd via Kester Freriks ook voorgelegd aan bezoekers die zijn lezing op Bronbeek bijwoonden. Daardoor weten we al iets meer:
“Knaakkinderen zijn buitenechtelijke of voorechtelijke kinderen die van de vader een muntstuk (een knaak) kregen dat aan de moeder of grootmoeder werd gegeven die het kind verzorgde; het is niet per se gebonden aan de reis want veel van die kinderen werden niet erkend dus de reis naar Nederland was niet nodig; je zou kunnen zeggen dat met dit muntstuk de verzorging van het kind werd afgekocht.”
Rijksdaalder
Het moet een symbolische afkoop zijn want zeg nou zelf: een rijksdaalder is niks als je een kind ervan moet opvoeden. Het is wel schrijnend dat een vader zijn kind voor twee gulden vijftig wegdeed, en ook al waren de tijden toen anders, ook in die periode waren er mannen die hun vaderschap serieus namen, ongeacht of het kind buiten of binnen het huwelijk was geboren. En er waren ook echtgenotes die de voorkinderen van hun man met liefde opnamen. Niet iedereen, niet altijd, maar ze waren er wel.
Verhaal
Hoe dan ook, het verhaal van de knakenkinderen is nog niet verteld. Zijn er kinderen of kleinkinderen van voormalige knakenkinderen, die iets meer weten?
Praktische schrijftip
Kent u woorden en uitdrukkingen uit Indië die met kinderen te maken hebben? Denk ook aan anak mas. Voor u misschien een vertrouwde uitdrukking maar latere generaties moeten het ook begrijpen. Schrijf ze op in een genummerd lijstje. Daarbij hoort: van wie hoorde u die uitdrukking, wat betekende het, welk gevoel had u erbij?
